"Kunst moet mensen aan het denken zetten, als er niets anders is. Zelfs als ik je niet probeer te provoceren, wil ik dat je reageert."
- Andres Serrano -
Van mijn studie aan de Foto-academie in Amsterdam kreeg ik de opdracht om een presentatie te geven over Andres Serrano, een wereldberoemde fotograaf. Gedurende mijn onderzoek kwam ik erachter dat hij in New York woonde en per toeval ik daar toen der tijd ook snel naar toe zou gaan. Daar heb ik hem ontmoet en zelfs nu vele jaren later kijk ik vol inspiratie en lieftalligheid terug naar deze ontmoeting. Daarom ga ik graag in op wat hem zo bijzonder maakt!
Zelf ben ik zoekende in de wereld, soms schoppend om mij heen, af en toe wat opstandig, hopend dat mensen gaan nadenken en we de wereld samen veiliger en leuker maken. Dit herken ik ook in de fotografie van Andres Serrano, ik zie hem als iemand die niet bang is de confrontatie uit de weg te gaan maar toch altijd zacht van aard is.
Wie is Andres Serrano?
Andres Serrano is een opmerkelijke fotograaf die zichzelf eerder identificeert als een kunstenaar dan fotograaf. Over het algemeen is het normaal dat je kunst vanuit je eigen perspectief interpreteert, maar Andres probeert met zijn titels je interpretatie in een specifieke richting te sturen. Een goed voorbeeld daarvan, waar we laten nog op in gaan, is een kunstwerk met de titel “Piss Christ”.
Voor zijn projecten gebruikt Andres Serrano vaak vrij bijzondere elementen en objecten zoals; dode lichamen, uitwerpselen, religieuze iconen of lichaamsvloeistoffen. Dit uiteraard gekoppeld aan bijzondere onderwerpen in zijn fotografie welke niet dagelijks aan de koffietafel besproken worden.
Familie Achtergrond en opvoeding
Andres Serrano werd geboren op 15 augustus 1950 in Manhattan, New York. Als enig kind groeide hij op met zijn Cubaanse moeder en zijn vader uit Honduras.
Andres Serrano werd opgevoed door zijn moeder in Williamsburg, Brooklyn. Zijn vader vertrok toen hij nog jong was terug naar Honduras. Hierdoor groeide hij op bij zijn moeder die streng rooms-katholieke was. Onderdelen van zijn opvoeding omvatte dan ook verschillende katholieke ceremoniën zoals het doen van de heilige communie op zijn achtste en het vormsel op zijn twaalfde. Zijn religieuze opvoeding heeft een grote invloed op zijn latere carrière als fotograaf gehad.
Carrière
Toen hij 15 was (in 1965) stopte Andres Serrano met de middelbare school om zijn droom als kunstenaar na te jagen. Van 1967 tot 1969 studeerde hij daarop beeldhouw- en schilderkunst aan de Brooklyn Museum Art School.
Andres Serrano zijn carrière als kunstenaar begon pas echt toen hij 28 was. Hij begon als assistent art director bij een reclame bureau, waardoor hij in aanraking kwam met fotografie. Ongeveer vijf jaar later nam hij ontslag om zelfstandig te gaan werken.
Hij begon met het maken van een kunsttentoonstellingen in de East Village. Andres maakte daar zijn solotentoonstelling in de Leonard Perlson Gallery in 1985. Aansluitend verhuisde hij rond 1986 of1987 naar Stux Gallery in New York. Dit was tevens de eerste galerie waar Piss Christ tentoongesteld werd. Het kunstwerk welke later één van zijn bekendste werken zou worden en waarmee Andres Serrano in de jaren negentig grote bekendheid verwierf.
Zijn concepten zijn gewoonweg transgressief waarbij hij het niet ontloopt om mensen soms te confronteren met zijn soms provocerende foto's. Dat zijn werk provocerend ervaren wordt komt deels door de opmerkelijke onderwerpen en objecten welke hij gebruikt om zijn beelden te maken, anderzijds door de keuze van titels voor deze kunstwerken.
Het confronterende effect dat zijn kunstwerken op het publiek hadden zorgde er vaak voor dat mensen niet verder konden kijken dan de controversie. Dit terwijl het kwaliteit van zijn werk vaak ontzettend hoge klasse is.
Mijn favoriete projecten
Piss Christ (1987)
Uit zijn collectie 'Immersions,' was Piss Christ het kunstwerk dat Andres Serrano grote bekendheid gaf en veel aandacht genereerde. Immersions is een serie foto's van religieuze figuren ondergedompeld in lichaamsvloeistoffen zoals bloed, urine en moedermelk.
Piss Christ is een unieke foto van de gekruisigde Christus die ondergedompeld lijkt in een vloeistof. Mede door de keuze van de titel kreeg het beeld een aanvullende betekenis waardoor deze nog veel meer in opspraak kwam. De titel helpt om Piss Christ te beschrijven als een afbeelding van het kruisbeeld ondergedompeld in urine, waarvan het gerucht gaat dat het de urine van Andres Serrano is. Andres verklaarde het stuk echter als “de manier waarop Christus stierf”. Het bloed kwam uit hem, maar ook het pis en de stront.
De bekendheid kwam natuurlijk door het shockerende effect in de maatschappij. Het stuk werd bekroond met een subsidie van de National Endowment for the Arts (NEA). Later, in 1989, was er een groep senatoren van de Verenigde Staten die de NEA bekritiseerden voor het financieren Piss Christ. Dit met name omdat men het werk een teken vond van godslastering en smerigheid, wat betaald was met geld van de belastingbetaler.
Hoewel dit werk bekendheid opleverde, leidde het ook tot veel haatmails, bedreigingen en het verlies van andere subsidies. Later in zou het beeld in verschillende internationale musea beschadigd worden wat eveneens veel aandacht opleverde. Het was dan ook niet vreemd dat Piss Christ in 1999 voor 277.000 dollar werd verkocht.
The Klan (1990)
In de jaren '90 besloot Andres Serrano zichzelf verder uit te dagen. Hij wilde de Ku Klux Klan met zijn artistieke bekwaamheid afbeelden. Dit deed hij door foto's te nemen van enkele leden van de Klan. Met een donkere achtergrond fotografeerde Andres de leden in hun formele kleding, met als enige zichtbare deel hun ogen. In de serie The Klan zien we zijn gebruik van intens licht en ongecompliceerde fotografie met een enigzins fashion-achtige stijl.
Andres Serrano en de Ku Klux Klan vertegenwoordigden mensen aan de uiterste uiteinden van gelijkenis. Ook hierdoor schreeuwt het werk om een soort provocatie, maar hij ziet het eerder als een confrontatie, die succesvol is verlopen. Hij zag het als zijn werk om de mooie kant van deze haat verspreidende groep uit te vergroten.
Objects of Desire (1992)
Objects of Desire is een serie van 12 foto's van vuurwapens. In deze serie besloot Andres om gevaar in het gezicht te kijken en deze aan de wereld te tonen. De titel is beïnvloed door de film 'That Obscure Object Of Desire' uit 1977. Je ziet in de serie foto's van verschillende wapenonderdelen tegen contrasterende achtergronden. De serie belichaamde wapenverzamelaars die hij in New Orleans aantrof. Zij zagen wapens als kunstwerken en Serrano besloot om dat geloof te illustreren door middel van zijn kunst. Objects of Desire is dan ook een verzameling strakke foto's die je van wapens zouden doen houden als je dat nooit gedaan had.
The Morgue (1992)
De beelden in deze serie zijn tragisch. Serrano laat ons naar de dood kijken door middel van duidelijke grote kleurenfoto's van lijken. Deze foto's hebben een emotionele impact op de kijker en geven hen vaak het gevoel van leegte na de dood. De serie toont ons beelden die meestal exclusief zijn voor de medici die de overledenen verzorgen. Zo omvat de serie lijken met steekwonden, opgeblazen vlees, verkleurde huid, en verbrande lichaamsdelen. Verder gaf hij elke foto een titel met de doodsoorzaak. Dit resulteert in beelden met titels als ‘Hacked to death', 'Homocide', ‘Ratpoison Suicide', 'Infectious Pneumonia’, etc.
SHIT (2007)
In 2007 maakte Andres een collectie die hij omschreef als 'het bezitten van zijn stront'. Hij begon met zijn eigen uitwerpselen te fotograferen door zijn vriendin te vragen een gat te graven voor 'Deep Shit.' Vervolgens ging hij aan de slag om verbluffende foto's van dierlijke uitwerpselen te maken, in totaal werd het een serie van 66 foto's. Niet alleen maakte hij deze foto's maar hij gaf ze ook allemaal eigen namen zoals Heroic Shit, Bull shit, Strange Shit, Scary Shit en andere die nog best wel geestig zijn.
Infamous(2019)
De titel van 1 van zijn meest recente werken is 'Infamous.' In deze serie ontbreekt het niet aan provocatie. Hij herinnert aan de geschiedenis van het racisme in Amerika met vette kleurenfoto's van verachtelijke verzamelobjecten. Deze artefacten omvatten een speelgoedfiguurtje uit 1994 van Malcolm X, conserven, een kwitantie van slavernij, lappenpoppen, een haveloze Amerikaanse vlag, en nog veel meer. Andres probeert duidelijk te maken dat racisme weliswaar tot het verleden behoort, maar dat het de laatste tijd nog steeds wijd verspreid is.
Zowel in zijn vroege werk als nu blijft Andres verleidelijke kunstwerken produceren die bij sommigen onbehagen en aanstoot oproepen en bij anderen een gevoel van artistieke vrijheid.
Wil je meer van zijn werk zien? Kijk dan hier Andres Serrano