Saint Sebastian, een gay icoon binnen de kunst

De heilige Sebastiaan, een gay icoon binnen de kunst

De patroonheilige van boogschutters, soldaten, atleten en het icoon van het mannelijk naakt. Een inspiratie bron van vele beroemde kunstenaars door de eeuwen heen met nogal een bijzondere status. Zo wordt hij door verschillende interpretaties binnen de kunst gezien als een symbool voor homoseksualiteit. Hoe dit komt en waardoor dit beeld is ontstaan, dat heeft Max voor je uitgezocht.

Zijn verhaal

Om te kunnen achterhalen hoe dit beeld bij Sebastiaan is ontstaan, is het belangrijk om eerst te begrijpen wie hij was voordat hij een heilige werd. Sebastiaan werd geboren in een christelijk gezin in Narbonne een stad in het zuiden van Frankrijk. Volgens zijn Hagiografie, de biografie van een heilige, zat hij in het Romeinse leger als keizerlijke lijfwacht voor keizer Diocletianus. Dit was problematisch omdat de Romeinen toentertijd christenen vervolgden. Saint Sebastian had zich daarom in het geheim bekeerd tot het christendom om te voorkomen dat hij door de Romeinen werd gepakt. Dit mocht hem helaas niet helpen en uiteindelijk werd hij veroordeeld door Diocletianus om te worden geëxecuteerd door een peloton van boogschutters.

Al deze pijlen wisten Saint Sebastiaan echter niet te doden. Hij werd net op het nippertje gered en heeft nadat hij was hersteld, keizer Diocletianus in het openbaar geconfronteerd. Hierdoor werd hij voor zijn onbeschaamdheid doodgeknuppeld en in het riool gegooid. Hierop werd hij een martelaar.

De vormgeving

De eerste executie van Sebastiaan is een iconisch beeld geworden, die vele schilders in verschillende tijdperken heeft geïnspireerd. Zo zijn er vele verschillende schilderijen van de executie gemaakt, maar wat het meest opvallende is de manier waarop hij wordt afgebeeld. Sebastiaan wordt vrijwel altijd afgebeeld als een knappe jongeman met een perfect lichaam, dat bijna altijd vrijwel naakt is zoals bijvoorbeeld in het beeld van Owe Zerge.

Toch waren er ook periodes dat de weergave van Sebastiaan veranderde. Zo werd hij in de middeleeuwen de beschermer tegen de pest en werd hij volwassener en mannelijker vormgegeven. Uiteindelijk veranderde dit nadat kunstenaars uit de Italiaanse Renaissance de voorkeur gaven aan afbeeldingen van mannelijkheid die te vergelijken waren met de idealen en de schoonheid van het oude Griekenland.

De toekomst van Saint Sebastiaan

De inspiratie die kunstenaars halen uit Sebastiaan is dus niet iets uit alleen het verre verleden. Zo was er op de cover van reFRESH magazine ,een tijdschrift dat zich focust op creativiteit en zelf expressie, in 2007 een foto te vinden waarop een nieuwe interpretatie van Sebastiaan te zien was.

Ook vele andere kunstenaars geven Sebastiaan opnieuw vorm met een diversiteit aan invalshoeken. Zo inspireerde Sain Sebastian de kunstenaar en priester van Maori/ Ierse Regan O’Callaghan om een kunstwerk te maken waarin hij de seksualiteit en erotiek in het geloof aan de orde stelt. Volgens hem wordt dit in sommige religieuze kringen vaak door angst en onwetendheid verhinderd. Een andere kunstenaar is de Nieuw-Zeelandse Christopher Olwage. Deze probeert de kijker open te stellen voor de mogelijkheid dat Jezus misschien wel homoseksueel was.

Het is bijzonder dat één martelaar uit het christendom, die in het jaar 288 is gestorven nog zoveel invloed heeft op de kunst. Ook Arjan inspireerde het om op basis van het verhaal van Saint Sebastiaan een kunstwerk te maken en er zijn interpretatie aan te geven.