Verschrikkelijk goede vrienden, een mentor en leerling, of geliefden. De relatie tussen Achilles en Patroklos is al sinds de oudheid een thema, dat veranderingen ondergaat met de diverse sociale en culturele context binnen de veranderde tijdsperken. In dit artikel gaan we dieper in op deze fascinerende ontwikkelingen en belichten we de evoluerende interpretaties van dit oude verhaal.
Het verhaal van Achilles en Patroklos komt uit het oudste nog bestaande werk van de Grieken dat in 8e eeuw voor christus werd geschreven. Dit werk dat in gedicht vorm kwam werd ook wel de ‘’Ilias’’ genoemd en is door Homerus, een dichter en zanger, toentertijd gemaakt.
Gedurende het verhaal trekt Achilles zich terug uit de Trojaanse oorlog vanwege een geschil met Agamemnon, de leider van de Griekse strijdkrachten.
Achilles huilt over het dode lichaam van Patroklos (Achilles Lamenting the Death of Patroclus (1855) by the Russian realist Nikolai Ge)
Patroklos voelt zich hierdoor gedwongen om het harnas van Achilles aan te doen, om zo toch op het slagveld de Griekse troepen te inspireren en te verenigen tegen de Trojanen. Helaas wordt Patroklos verward met Achilles en gedood door Hector, de Trojaanse prins, waardoor achilles uit wraak zijn lichaam uit woede en verdriet mishandeld.
De veranderende interpretaties
De relatie Achilles-Patroklos heeft verschillende interpretaties ondergaan, variërend van een diepgaande vriendschap tot een mentorschap of zelfs een romantische en/of seksuele relatie. Sommige interpretaties suggereren een homo-erotische band tussen hen, wat een band impliceert die verder gaat dan louter vriendschap.
Het is echter belangrijk om te erkennen dat de Griekse houding ten opzichte van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht in de oudheid verschilde van de moderne opvattingen en dat de interpretaties vaak werden beïnvloed door maatschappelijke normen en culturele contexten.
Achilles heelt Patroklos nadat hij is geraakt door een pijl (Tondo van een Attische roodfigurige kylix, ca. 500 v.Chr. Van Vulci.)
Door de geschiedenis heen is zodoende dan ook de perceptie van hun relatie aan hevige verandering onderhevig geweest. In het oude Griekenland bestond het concept van paiderastia, waarbij een oudere mentor en een jongere leerling betrokken waren. Geleerden beweren dat de relatie tussen Achilles en Patroklos wellicht door deze culturele bril werd bekeken.
In latere tijdperken, zoals de Renaissance en de Verlichting, kreeg de klassieke literatuur opnieuw aandacht, samenvallend met een groeiend besef van homoseksualiteit. Begonnen kunstenaars en schrijvers de relatie tussen Achilles en Patroklos op een meer expliciet romantische of seksuele manier te verkennen en te interpreteren. Dit kwam onder meer terug in de verschillende vormen van literatuur en theaterstukken die toentertijd werden opgevoerd.
In onze huidige eeuw blijven de discussies over hun relatie de moderne opvattingen over seksualiteit en relaties weerspiegelen. Sommige interpretaties benadrukken het romantische of homo-erotische aspect, vieren hun liefde en portretteren hen als LGBTQ+ iconen. Anderen richten zich op hun diepgaande vriendschap en kameraadschap, waarbij de nadruk ligt op de emotionele band en de onwrikbare loyaliteit tussen hen.
Conclusie
De ware aard van de relatie tussen Achilles en Patroklos blijft ongrijpbaar, aangezien de oude teksten geen expliciete bevestiging geven van een romantische of seksuele band en deze soms zelfs expres vaag houden. Toch blijft hun verhaal bestaan als een tijdloos symbool van loyaliteit, vriendschap, verdriet en de diepe impact van oorlog. Terwijl de interpretaties verschuiven met de veranderende sociale en culturele context, blijft de relatie Achilles-Patroklos boeien en inspireren, en nodigt ons uit na te denken over de complexiteit van menselijke banden, homoseksualiteit en de blijvende kracht van vriendschap.